Documentatiecentrum - Geschiedenis

Situering

Met de term 'ancien régime' wordt de periode bedoeld uit de Europese geschiedenis die begint aan het einde van de Middeleeuwen en eindigt met de Franse Revolutie. Het is een tijd waarin de meerderheid van de Europese bevolking nog van de landbouw leeft en in kleine dorpen op het platteland woont. De samenleving is verdeeld in drie standen. Het bestuur is verbrokkeld en de politiek is in handen van een kleine groep bevoorrechte personen uit de samenleving. Toch heeft het ‘oude regime’ al moderne kenmerken. Men spreekt daarom ook wel van de 'vroegmoderne-' of 'nieuwe tijd' als men de periode 1450-1800 bedoelt.

Kenmerkend was de geringe vorm van politieke invloed en macht voor de opkomende burger, de ambachtslui en de arbeiders aan de ene kant vergeleken met de overmatige invloed en vooral de privileges van de adel en de hogere geestelijkheid aan de andere kant. Op het platteland bestond een grote tegenstelling tussen de boerenstand en de klasse der grootgrondbezitters, die op zijn feodale rechten stond. Zo kon een dorpsheer zowel de wetgevende en rechterlijke macht als het dagelijkse bestuur in een dorp uitoefenen. Anderzijds bestond er een grote mate van decentralisatie. Dit weerspiegelde zich ook in een zeer grote variëteit aan munteenheden, gewichten en maten, die in nagenoeg alle gewesten anders waren.

Typisch voor het Ancien Régime was dat de openbare mandaten en gerechtelijke functies, zoals het schoutambt, het meierschap en het drostambt, voor een beperkte tijd verpacht werden. Dit kon in principe zeer efficiënt zijn, maar door kortetermijnvisie en winstbejag leidde het veelal tot misbruiken, favoritisme of ambtelijke willekeur.

Tijdens het Ancien Régime kende bijvoorbeeld het Hertogdom Brabant een meisenier, wat een rechtsterm was waarmee een bevoorrechte boerenstand aangeduid werd, te vergelijken met de poorters van een stad. Hun erfelijke voorrechten omvatten onder meer de vrijstelling van de dode hand en het recht van alleen gevonnist te mogen worden voor de eigen schepenbank, waar het aangeklaagde misdrijf ook moge gebeurd zijn.

Bron: Wikipedia

Index

• Een aantal inwoners van Veltem vragen om hun godsdienstplichten te mogen vervullen in Buken - 1770.
• Akte omtrent "Vervoer tijdens het beleg van Brussel vanuit Nederokkerzeel" - 1746
• Caert van Listers Huys - 1661
• Chijnsen, renten, erfpachten en gronden te betalen aan de Abdij van St.Michiel te Antwerpen - 1606-1618.