| Aalmoes | gift aan armen |
| Abdis | bestuurster van vrouwenabdij |
| Abscis | abside: overwelfde koornis; afsluitende ruimte in kerkgebouwstrong |
| Afzaat | aflopend bovenvlak van een drempel (m.n. van een raamkozijn) |
| Albasten | van albast: soort geaderd marmer |
| Allodium | eigendom, geen leengoed |
| Aurora | (Romeinse godin van de dagenraad) aureool, stralenkrans |
| Bunder | hectare, 10.000 m² |
| Cijns | belasting |
| Convent | klooster |
| Dalmatiek | wit opperkleed van diaken en subdiaken bij het assisteren in de mis |
| Dries | braakliggende akker, weide |
| Druiplijst | van onderen holle lijst die het regenwater belet op andere delen van het bouwwerk te druipen |
| Galmgat | geluidsgat in een klokkentoren |
| Gotiek | spitsbogenstijl |
| Hogelversiering | gotisch siermotief, oorspronkelijk een kop, later bloesems of bladeren, in rijen op frontaallijsten, torenspitsen enz. geplaatst. |
| Honderdman | bij de Rom. hoofdman over 100 man. |
| Gemarbreerd | (gemarmerd) als marmer geverfd |
| Gepolychromeerd | in vele kleuren beschilderd -> polychromie: het beschilderen van bouw- en beeldhouwwerken met bonte kleuren; in't bijzonder in de gotische bouwkunst beschildering en vergulding der kapitelen en gewelven. |
| Glacis | glooiende buitenste borstwering |
| Grisailla | grijs op grijs getekende voorstelling |
| Ikonografie | beeldbeschrijving, leer van de afbeeldingen, van de beeldende kunst |
| Impost | profilering van een pijler of muur op de hoogte waarop de boog van een gewelf begint. |
| Ionische zuil | zuil met krulversiering aan het kapiteel |
| Jus patronatus | eigendomsrecht |
| Kapelanij | (kapelanie) woning van de kapelaan |
| Kapiteel | bovenste gedeelte van een zuil |
| Koor | verhoogd kerkgedeelte waar het hoogaltaar staat |
| Koorkap | priesterkleed |
| Kordon | uitspringende sierlijst in een muur tussen twee verdiepingen. |
| Kraagsteen | uitspringende steen waarop een balk rust, korbeel. |
| Kruisrib- overkluizing |
Kruisrib: gewelf op vierhoekige
grondslag waarvan de kappen steunen op of geslagen zijn over elkaar kruisende of in een
sluitsteen samenkomende ribben. Overkluizen: met een gewelf overdekken. |
| Lambrizering | houten benedenwandbekleding, paneelwerk |
| Mansionarii | ... |
| Markgraaf | vroeger titel van een bestuurder van een grensgewest |
| Meier | vroeger: een rechterlijk ambtenaar; huurder, pachter; zetboer; opzichter, rentmeester |
| Mijtervorm | in de vorm van een bisscopsmuts |
| Moerbalken | zware balken waarin lichtere balken rusten |
| Oculus | klein rond venster, meestal een roosvenster. |
| Oorkonde | geschreven stuk, waarin een overeenkomst, besluit, verordening, verdrag enz. wordt vastgelegd |
| Ornament | versiering, sierwerkn versiersel. |
| Parement | stenen buitenbekleding van zware muren. |
| Pastorij | (pastorie) ambtswoning van predikant of pastoor |
| Patronaat | bescherheerschap, jeugdvereniging onder geestelijk toezicht |
| Pedestael | (pedestal, piëdestal) voetstuk |
| Piramidaal | in de vorm van een piramide |
| Prae-Eyckiaans | ... |
| Prelaat | kerkvorst, bisschop enz. |
| Presbyterium | priesterkoor (verhoogd kerkgedeelte waar het hoogaltaar staat) |
| Priorij | klooster met prior of priores (overste van een klooster); kerk van zo'n klooster |
| Revenuen | opbrengsten, inkomsten |
| Sakristij | (sakristie, scristie) kerkekamer |
| Schalk | (muraalzuil) tegen de hoofd- en tussenpijlers geplaatste ranke halfzuiltjes, die tot aan de geboorte der gewelven opgaan. |
| Schei | (scheien) dwarshout, dwarsijzer |
| Schip | groote middenruimte van een kerk |
| Solidi | (solidus) Romeinse gouden munt (± 115fr.) |
| Speklaag | ... |
| Steunbeer | beer (muurverzwaring tegen zijdelingse druk) die een muur verticaal verstevigt |
| Stola | zeer brede, lange sjaal |
| Stucwerk | (stuuk) pleisterwerk |
| Tiend | belasting, bestaande uit één tiende van de oogst, het bezit aan vee enz. |
| Tonsuur | kruinschering van een priester, symbool van Christus doornenkroon |
| Toponymie | plaatsnaamkunde |
| Transept | dwarsschip van een kerk |
| Travee | één van een aantal gelijke vlakken, waarin bv. de hoofdbeuk van een kathedraal is verdeelt |
| Vensterafzaat | Afzaat: aflopend bovenvlak van een drempel (m.n. van een raamkozijn). |
| Viering | vierkante ruimte waar het koor en het langschip elkaar kruisen (in verband met een kruiskerk). |
| Voluut | (voluta, volute) krulversiering aan het kapiteel van Ionische zuilen |
| Waterlijst | lijst, vooruitspringende rand aan een bouwwerk, die moet verhinderen dat het regenwater langs de gevel stroomt. |
| Zwik | wrijfhout. |
| ... | ... |