Activiteiten - verslagen
Tentoonstelling 'Scholen in Kampenhout' (15-06-2014)
Verslag: Ellen Ogez
Het thema 'Scholen in Kampenhout' werd gesmaakt door de Kampenhoutenaar. Tijdens de jaarmarkt op 15 juni 2014 had Campenholt een hele hoop fijne spulletjes en foto's bij elkaar gezocht en presenteerde deze in de raadzaal. Meer dan 300 bezoekers zakten af en zochten zichzelf, ouders of grootouders terug op de klasfoto's. Alle scholen kwamen aan bod van Relst tot Buken, van Berg tot Kampenhout enz.
Dank aan alle helpers, schenkers en bezoekers om er alweer een succes van te maken.
Het is al na de middag als ik als lid van onze heemkring aankom in de Raadzaal van het gemeentehuis. Heemkring Campenholt houdt er haar touching tentoonstelling over het verleden van de Kampenhoutse scholen.
Al direct bij het binnenkomen word ik getroffen door de twee oude schoolbankjes die de bezoekers verwelkomen. Het zijn het type bankjes die bij, door geschiedenis sentimenteel beroerde mensen zoals ik, direct een weemoedig verlangen opwekt om het verleden in te duiken. Het type bankjes waar je in elk 'deftig' museum met je tengels af moet blijven. Maar hier... hier drukt Campenholt de lokale geschiedenis aan het hart. We mogen kijken, voelen, strelen… toch even gluren of niemand kijkt als ik het oudste bankje een 'aaike' geef....
Er liggen enkele leien op, zie ik. Griffels zijn er niet, we hoeven geen klastaak te maken. Naast de lei op de oudste bank staat, heel wat uitnodigender, een doosje met houten, gekleurde staafjes. O jee, het is sinds mijn kleutertijd geleden dat ik met dit soort blokjes nog probeerde om de mooiste kastelen ter wereld te bouwen. Dat lukte mij ook, weet ik overtuigd. Alleen is het me nog steeds een raadsel waarom mijn toenmalige lerares mij na de lestijd verplichtte om mijn bouwsels zonder pardon verplichtte weer in de doos te kieperen.
Over de rugleuning van het andere bankje hangt een zwart schortje. Hoooo, dat waren de schortjes die de leerlingen in lang vergeten tijden op school moesten dragen... Ongelooflijk dat de hemers er nog eentje op de kop konden tikken!
 |
 |
Wat verderop krijg ik een prachtig harmonium in het oog. Een ijverige hemer heeft voor de geïnteresseerde bezoeker twee bladzijden uitleg voorzien. Ik neem ze hier even over:
Op 15 september 1970 startte Jean Meeus (latere schepen en burgemeester) zijn onderwijscarrière in de Gemeentelijke Jongensschool van Kampenhout-Relst (Aarschotsebaan). Tot die dag bestond de jongensschool slechts uit twee klassen: één, twee en drie zaten samen bij meester André Coosemans (Terloonstraat). Vier, vijf en zes zaten bij schoolhoofd Marcel Cleynhens. Marcel woonde trouwens aan het schoolhuis palend aan de school.
De norm om over te gaan naar drie klassen was 55 leerlingen. Deze norm werd begin 1970 gehaald en Jean Meeus kon aan de slag te Relst in de tweede graad 'derde en vierde leerjaar).
In augustus 1975 ging in de gelijknamige gemeentelijke jongensschool te Kampenhout Centrum (bevatte toen eveneens slechts drie klassen) Dhr. Van Buggenhout (Warandestraat) op pensioen. Jean Meeus werd overgeplaatst naar Kampenhout Centrum, om eveneens de tweede graad te onderwijzen. In de eerste graad stond Mevr. Bladt (echtgenote van Roger Bladt, toenmalig gemeenteontvanger te Kampenhout. In de derde graad, en tevens schoolhoofd, stond Oscar Dekeyser.
Mevr. Bladt - jaren ervaring - gaf graag iedere vrijdag zang- en muziekles aan haar leerlingen. Zij begeleidde daarbij zichzelf op een harmonium. Dit harmonium was reeds een lang leven beschoren.
Het werd stilaan duidelijk dat een school uitsluitend voor jongens niet langer leefbaar was. In de Brouwerijstraat was er de Meisjesschool (Vrij onderwijs - Zusters van Vorselaar).
Het toenmalig gemeentebestuur en vooral Jozef Schoevaerts (Vitus) en Marcel Verhoeven trokken hun stoute schoenen aan en reden naar Vorselaar om te praten. Er werd overeengekomen dat de leerkrachten van de gemeentelijke jongensschool (Mevr. Bladt, Jean Meeus en Oscar Dekeyser) de ouders van hun leerlingen tijdens de vakantie van 1976 thuis zouden opzoeken en hun aansporen om op 1 september 1976 hun jongens naar de Brouwerijstraat te sturen, waar vanaf dan gemengd onderwijs zou gegeven worden. Zo geschiedde.
Op 1 september 1976 waren Mevr. Bladt, Oscar Dekeyser en Jean Meeus nog aanwezig in de gemeentelijke jongensschool (Gemeentehuisstraat). Onderwijsinspecteur Dhr. Libotton (intussen van de "deal" op de hoogte gebracht) kwam om 10 uur vaststellen dat geen enkele leerling zich had aangeboden in de school. De school werd om 12.00 uur opgeheven!!
Op 2 september 1976 startte het gemengde onderwijs in Kampenhout.
Er werd ook onderhandeld over het statuut van de drie bovenvermelde leerkrachten. Het gemeentebestuur stelde hen toen voor om indien je niet bereid was in het Vrij Onderwijs te stappen (Zusters van Vorselaar) je zou tewerkgesteld worden in het gemeentehuis als ambtenaar. Oscar Dekeyser en Jean Meeus stapten over naar het Vrij Onderwijs in de Brouwerijstraat. Oscar Dekeyser werd er later zelfs schoolhoofd. Mevr. Bladt deed dit niet. Zij werkte ongeveer een zestal maanden op het gemeentehuis en werd toen ziek tot aan haar pensioen.
Bij het 'ontmantelen' van de gemeentelijke jongensschool (huidige Raadzaal en Schepenzaal) dachten de gemeentewerkmannen het bewuste harmonium, dat u hier nu kan bewonderen, stuk te slaan. Jean Meeus redde het van de afvalhoop en nam het mee naar huis. Daar heeft het tot op heden gestaan.
Sinds enkele maanden heeft Gerry Croon zich ontfermd over dit unieke muziekinstrument".
Hoe interessant! Goede tekst. Felicitaties aan de auteur, Gerry Croon.
Links van mij bekijk ik nu het viertal zwarte panelen met grote, blauwe bladen wat nader. Ze tonen heel wat foto's en documenten van de school in Buken. Schitterend vind ik dit! Buken, dat toch ook bij Kampenhout behoort, lijkt altijd zo veraf. Uit eigen onderzoeksprojecten met betrekking tot de Kampenhoutse geschiedenis heb ik echter geleerd dat Buken wel degelijk zeer nauw met Kampenhout verbonden is. Fantastisch dus dat hier voor Buken zo'n grote wand werd voorbehouden. De Bukenhoutenaren zullen blij zijn. Er zitten heel oude foto's tussen maar ook plaatjes uit de jaren '1970. Leuk om op die manier de evolutie te zien. |
 |
 |
 |
Het is een feit dat de tentoonstelling prachtig is opgebouwd. Een pluim voor iedereen die hierbij heeft geholpen, niet in het minst voor de bewoners van onze gemeente die hiervoor het materiaal hebben ter beschikking gesteld en voor Huub Van der Steldt die de massale hoeveelheid klas- en andere foto's heeft gescand en liet afdrukken.
 |
 |
 |
Ettelijke foto's van leerlingen en schoolgebouwen liggen, veilig afgedekt onder glas, op grote tafels uitgestald. Her en der staan groepjes bezoekers geconcentreerd te zoeken of ze zichzelf, een familielid of een vriend op de oude plaatjes kunnen terugvinden. Regelmatig klinkt een enthousiast vreugdekreetje als dat het geval is. Soms is er ook wat twijfel en wordt er een hemer bijgehaald om bevestiging te vragen. Soms kunnen we helpen, soms zijn we zelf vragende partij. Bij enkele foto's hebben we briefjes gelegd met de vraag wie tussen de wat vervaagde dorpelingen iemand herkent. Af en toe worden er wat namen op de briefjes geschreven.
 |
 |
Met de hoop op antwoorden, hebben we er ook een foto bijgelegd met hierop vluchtelingen uit Kampenhout in 1914. Tot op heden hebben we er helaas geen idee van wie deze mensen zijn.
Op één van de tafels prijkt een mysterieus oud voorwerp. Het is een bizarre houten constructie met cijfertjes op beweegbare armen waarin kleine gaatjes zitten. Een klein, door leeftijd aangetast metalen schaaltje geeft het raadselachtige voorwerp een supplementair geheimzinnig tintje. Niemand blijkt te weten wat het is of welke al dan niet onmisbare rol het ooit gespeeld heeft. Was het een telraam? Een weegschaal misschien? Wie kan ons helpen om dit mysterie te ontsluieren?
 |
 |
Op de foto van de vluchtelingen werden toch twee personen herkend.
Het zijn echter niet alleen klas- en schoolfoto's die netjes onder de glazen platen liggen. Ook bidprentjes van vroegere schoolhoofden, leerkrachten en Zusters kunnen opnieuw gelezen worden.
 |
 |
 |
 |
In een aantal kasten bevinden zich de schriftjes van een aantal leerlingen aan wie zij met hart en ziel hun kennis hebben overgebracht. Tevens liggen er spaarboekjes, verslagenboekjes, rapporten, nieuwjaarsbrieven, diploma's en wat al niet. De hoeveelheid illustratief materiaal is meer dan de moeite waard.
 |
 |
 |
 |
Wat verderop vind ik nog een oude catechismus, opengeslagen op de pagina's met de voor velen vertrouwde "Akte van Geloof", "Akte van Hoop", "Akte van Liefde", "Akte van Berouw", "De tien Geboden van God", "De vijf Geboden van de Heilige Kerk" en de "Aanroepingen onder het lof". Er staan zelfs rode kruisjes bij om de verplichting tot het toegewijd uit het hoofd te studeren te benadrukken.
 |
 |
Al dan niet 'kuis in ons gemoed' zetten we het bezoek verder.
Op andere tafels liggen dan weer enkele resultaten van vroegere handwerklessen. Een oud handwerkboek met de meest prachtige kunstwerkjes oogt werkelijk hartveroverend en oogst bij de meeste bezoekers heel wat bewondering.
 |
 |
 |
 |
 |
Een vrij onopvallende tekst trekt om een of andere reden toch mijn aandacht. De tekst blijkt terugvonden te zijn in de archieven van het Ministerie van Onderwijs en - de eerste zin is al hilarisch! - verdient beslist een plaatsje in dit verslag:
- De leerkrachten moeten iedere dag de lampen bijvullen en de schoorsteen vegen.
- Iedere leerkracht moet een emmer water meebrengen en een bak kolen voor de behoeften van de schooldag.
- Besteed veel zorg aan het maken van de pennen. Men kan de pennen aanpunten op de manier die het meest gewenst is voor iedere leerling afzonderlijk.
- Mannelijke leerkrachten mogen per week één avond besteden aan het werven van een echtgenote, of twee avonden per week indien ze geregeld ter kerke gaan.
- Na tien uur aanwezigheid in de school mogen de leerkrachten de resterende tijd besteden aan de lectuur van de Bijbel of andere nuttige boekwerken.
- Vrouwelijke leerkrachten die huwen of zich op het slechte pad begeven, dienen ontslagen te worden.
- Iedere leerkracht zal bij uitbetaling een behoorlijk deel van zijn verdiensten opzijleggen om ervan te genieten in de jaren dat hij aftakelt: zo wordt hij geen last voor de gemeenschap.
- Iedere leraar die rookt, alcohol in enigerlei vorm tot zich neemt, kansspelen bijwoont, herbergen bezoekt of zich laat scheren in een barbierswinkel, zal terecht aanleiding geven tot argwanende bedenkingen over zijn morele opvattingen, over de eerbaarheid van zijn oogmerken, over zijn onkreukbaarheid en rechtschapenheid.
- De leerkracht die vijf jaar plichtsgetrouw en zonder fouten zijn taak heeft vervuld, kan een loonsverhoging van 25 cent per week ontvangen, mits akkoord van het Ministerie van Onderwijs".
Voor ik de zaal verlaat, doe ik mijn ronde nog eens opnieuw, deze keer de aandacht bestedend aan de verschillende kaarten en platen die zijn opgehangen. Ongetwijfeld maken ook deze relieken nostalgische gevoelens bij de vele bezoekers op.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
In de 'Schepenzaal' hiernaast draait permanent een film die aan de heemkring bezorgd werd door Monica Goovaerts. Het is een uur durende film die een uitstekend beeld schets van hoe het er in alle klassen van de Vrije Meisjesschool van Kampenhout aantoeging gedurende het schooljaar 1958-1959.
Plots slaakt één van de aanwezigen een aangenaam verrast gilletje. "Kijk, dat ben ik!", zegt ze lachend terwijl ze met grote ogen naar het twaalfjarige meisje op het beeld kijkt. "Het is de eerste keer sinds mijn lagere schooltijd dat ik dit filmpje terugzie!". We kijken met haar mee naar het meisje met de lange donkere haren dat ijverig de bloemen in de klas van het zesde leerjaar aan het gieten is.
 |
 |
 |
Het meisje is Janien Huysmans. Janien kan ons zelfs vertellen dat de film hoogstwaarschijnlijk gemaakt werd door de Zuster van de derde graad, Zuster Laurentia, een bijzonder creatieve Zuster die ook uitstekend kon vertellen. Af en toe ging ze voor de leerlingen ook films huren.
Hartelijk dank voor deze informatie, Janien.
Wanneer ik terug in de Raadzaal kom, blijkt dat meerdere bezoekers die twee oude schoolbankjes hadden willen kopen. Tja, pech. Ze waren al verkocht, hoorden ze. En weet ik toch wel precies op welke kinderkamer die terecht zijn gekomen zeker...!
Ellen Ogez
Meer foto's hieronder.
contact heemkring: info@campenholt.be
Bestand:
pagina laatst bijgewerkt op: 06-04-2018
webmaster: webmaster@campenholt.be