Activiteiten - verslagen
Verslag uitstap "Molens maken de Maalbeek" - Grimbergen - 21 mei 2023
verslag: Erik Heymans
foto's: Karine Empereur, Rosita Saenen, Erik Heymans
Onze eerste uitstap van het jaar was een schot in de roos. 21 mei, prachtig weer, een gezellige groep en prima reisleider. Dank aan Karine (Empereur) voor de organisatie van de gegidste wandeling langs 3 van de 4 watermolens die Grimbergen rijk is.
Mede door de kundige uitleg van onze gids Erik van Hemelrijck die zelf meester-molenaar is en bewoner van de Oyenburgmolen werden we overstelpt met weetjes omtrent het ontstaan van het Grimbergse (water)molenlandschap en de werking van de molens. Op het grondgebied van de gemeente Grimbergen, vanaf het Nekkerbos aan de grens met Meise tot aan de monding in het Rupelkanaal heeft men een verval van een 10-tal meter. Er werd indertijd beslist om daar gebruik van te maken en er 4 watermolens op te zetten met elk een verval van ongeveer 2,5 meter, de 's Gravenmolen, de Liermolen, de Tommenmolen en de Oyenbrugmolen. De laatste 3 (stroomafwaarts) waren het onderwerp van onze gegidste tour "Molens maken de Maalbeek", er werd immers eerst bepaald waar de molens moesten komen en daarna pas werd de beek via die molens omgeleid. De Liermolen en de Tommenmolen maken deel uit van het MOT (Museum voor Oudere Technieken).
(N.v.d.r. Er is ook nog een 5de molen op de Maalbeek in deelgemeente Strombeek, de Sprietmolen. Deze is echter niet meer operationeel.)
We startten aan de Liermolen aan de zogenaamde Kloosterdam, waar we een demonstratie kregen van het maalproces en een beschrijving van de verschillende onderdelen van de molen, waaronder ook de klikspaan. Onze voorzitter kreeg het privilege om mee te helpen om de schotten voor het regelen van de waterstand te bedienen met een indrukwekkende klauwhefboom.
Niet ver van de Liermolen hielden we kort halt aan het eertijds roemrijke Charleroyhoeve, genoemd naar de Spaanse koning Karel II, die in de 17de eeuw landsheer was van de Spaanse Nederlanden. Op een jaarsteen naast de deur zien we "ANNO 1671". Momenteel doet een heropgebouwde vleugel dienst als evenementencentrum.
Onze tocht liep via het wandelpad langs de Maalbeek verder naar de Tommenmolen, onderweg stonden we even stil aan een indrukwekkende tweehonderdjarige populier. Onze gids Erik legde ons uit wat het verschil is tussen een deze populier (inheemse zwarte populier) en de ingevoerde Canadapopulier die maar een kort leven beschoren is,... weer wat wijzer geworden.
De Tommenmolen is een ander onderdeel van het MOT. Het gebruik en werking van de rosmolen werd hier uitgelegd. We bezochten ook de maalinstallatie van de Tommenmolen zelf en zagen duidelijke verschillen met de Liermolen: 4 molenstenen gealigneerd en evenwijdig met de beek. Er werd ook uitgelegd wat de verschillen waren in het "billen" van de stenen (recht of boogvormige groeven), materialen en hun gebruik, bv malen van graan voor bakmeel of veevoeder.
Op naar de Oyenbrugmolen... Onderweg passeerden we nog de impressionante Poddegemhoeve, in privébezit en volop in een restauratiefase. Het ligt geprangd tussen de Maalbeek en het vliegveld van Grimbergen. De bewaarde donjon is één van de oudste gebouwen van Grimbergen. In de 13de eeuw werd het Hof van Poddegem vermeld als leengoed van de Prins van Grimbergen.
En dan kwamen we aan de prachtige Oyenbrugmolen, mooi gerestaureerd en thuisbasis van onze gids. Deze watermolen, waarvan de eerste vermelding te vinden is in het archief van de Abdij van Grimbergen uit 1397, werd in 1899 uitgerust met een Girard-turbine die bij recente restauraties terug werd vervangen door een schoepenwiel. Hiermee wordt elektriciteit opgewekt die dan gebruikt wordt voor het aandrijven van de molenstenen.
Op hetzelfde domein staat ook nog het gerestaureerde gebouwtje van de Lachaertsmolen (voormalige olieslagmolen reeds vermeld in 1397) waarin nu een bakoven is ondergebracht.
Na een alweer kundige uitleg van onze gids werden we beloond met een glaasje Kriek Boon op het binnenplein van het molencomplex. Dat lieten we lekker smaken.
Weer een zeer leerrijke uitstap. De niet-aanwezigen hebben iets gemist.
Meer info:
klik op de foto's voor een uitvergrote versie + nog meer foto's.
De Liermolen
De Liermolen
De Liermolen
De Liermolen
De Liermolen
De Liermolen
De Charleroyhoeve
De Charleroyhoeve
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De Oyenbrugmolen
De voormalige Lachaertsmolen, nu schuurtje met bakoven
De deelnemers aan de Oyenbrugmolen
contact heemkring: info@campenholt.be
Bestand:
pagina laatst bijgewerkt op: 16-11-2023
webmaster: webmaster@campenholt.be