Activiteiten - verslagen

---

Met de trein naar Oostende...

8u33 - Leuven: Opgelucht dat de aangekondigde treinstaking werd opgeschort zodat we met de trein naar Oostende konden. Het weer zat mee, droog en een stralende zon (ter info: later op de dag zou er een gedeeltelijke zonsverduisering te zien zijn).

10u15 - Oostende: Stipt op tijd, kwamen we aan in ons eindstation, een frisse zeebries kwam ons tegemoet. Langs de vismijn was het even kuieren via de zeedijk naar het stadsmuseum voor de tijdelijke tentoonstelling "Oostende: toen en nu".

Naast de vaste collectie presenteert het Stadsmuseum ook regelmatig boeiende tijdelijke tentoonstellingen met een Oostends thema. Deze tentoonstellingen worden samengesteld door de Koninklijke Oostendse Heem- en Geschiedkundige Kring "De Plate", die in het museum haar thuisbasis heeft. Sinds 15 maart loopt er een tentoonstelling over het Oostende van vroeger en nu, inspiratie voor onze eigen heemkring. Fotograaf Valère Prinzie combineert hedendaagse foto´s (2000-heden) met historische beelden uit de collectie van Koninklijke Oostendse Heem- en Geschiedkundige Kring De Plate en brengt zo het verhaal van de stad tot leven. Waar hebben we dit nog gezien ?

Het museum is gevestigd in het historische Huize Louise-Marie, soms ook nog het Oud Koninklijk Paleis genoemd en is gelegen aan Langestraat 69. In dit huis overleed op 11 oktober 1850 onze eerste koningin Louise-Marie, echtgenote van Leoplold I, zij was toen 38 jaar. Bovenop het gebouw staat een Belvedere vanwaar men indertijd een prachtig zicht had op de zee, nu is dit volgebouwd met appartementsblokken en is er van een mooi zicht niet veel meer te merken. In 1867 werd dit gebouw de zomerresidentie van Leopold II. In 2000 kreeg het, na talloze verbouwingen, de bestemming als museum.

Op de middag, terug richting zeedijk waar we ons lieten verleiden door vis van ´t Zeitje, uiteraard lekker vers uit de vismijn. Restaurant l' Aéero is een aanrader.

Voldaan ging het nu naar ons hoofdoel: de Venetiaanse Gaanderijen waar de tentoonstelling "Testerep en het verzonken Oostende" loopt (nog tot 20 april 2025). Na de obligate "klasfoto" konden we aan onze gegidste rondleiding beginnen.

Lang geleden lag er, centraal aan onze kust een eiland: Testerep. Dat eiland is er nu niet meer. In de middeleeuwen ontstonden hier nederzettingen met de veelzeggende namen: Westende, Middelkerke en Oostende, verwijzend naar hun ligging op het eiland. Mariakerke was de locatie van de eerste kerk op het eiland, Raversijde als beschutte ligplaats voor de vissersschuiten.Ter info: een zogenaamde Yde of ijde is de Oudnederlandse benaming voor een smalle, natuurlijke inham van de Noordzee die in de middeleeuwen door vissers werd gebruikt als veilige aanlegplaats tijdens stormen. Aan onze kust vinden we dit terug in de plaatsnamen zoals Koksijde, Raversijde, Lombardsijde.

Het eiland werd eigenlijk gevormd door een getijdengeul, de zogenaamde Testerepgeul. Door het steeds afvlakken van de bestaande duinengordels op het eiland ten voordele van bewoning hadden de stormvloeden meer en meer vrij spel over het eiland. Zo werd het tijdens de Sint-Clemensvloed (1334) volledig overspoeld. De enorme watersnood tijdens de Sint-Vincentiusvloed (1394) betekende de doodsteek voor het jonge Oostende. Duizenden stedelingen verlieten noodgedwongen de oorspronkelijke stad en stichtten vijfhonderd meter landinwaarts een tweede Oostende.

Van het oorspronkelijk eiland is nu niets meer te bespeuren, het werd door de zee opgelokt. Het zuidelijke deel van het eiland zou na de de inpoldering van de Testerepgeul vanaf de twaalfde eeuw deel uitmaken van het vasteland, het breedste deel hiervan vormen Westende en Lombardsijde.

Van 2022 tot 2025 werd baanbrekend wetenschappelijk onderzoek gevoerd waarvoor archeologen van de VUB, mariene wetenschappers van het VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee), kustingenieurs van KUL en computergame ontwikkelaars van Howest-DEA de handen in elkaar sloegen. Samen gebruikten ze het voormalige eiland als ideale case study voor onderzoek naar hoe onze kust de laatste 5000 jaar evolueerde, van natuurlijk getijdenlandschap naar de volledig door de mens geconstrueerde kustlijn van vandaag, een kust die onder toenemende druk staat nu de zeespiegel alsmaar sneller stijgt. Inzichten uit het verleden kunnen een houvast bieden om met die uitdagingen om te gaan.

Artists impression van hoe de kustlijn er ter hoogte van Testerep zou kunnen hebben uitgezien (Credit: Mikko Kriek; Gemeente Middelkerke; VLIZ).
Bovenaan ziet men het eiland. Men kan het een beetje vergelijken met het getijdenlandschap van het Zwinreservaat.

Bedankt Karine voor deze alweer perfect georganiseerde uitstap.

klik op onderstaande foto's voor een uitvergrote versie