Documentatiecentrum - Patrimonium

In de tuin voor Villa Lucie staat een opvallend oorlogsmonument: een moeder met geknielde zoon aan haar zijde, die een bloemenkrans in zijn handen houdt. De moeder kijkt naar beneden, terwijl de jongen in de verte tuurt, tevergeefs wachtend op de terugkeer van zijn vader van het front.
Het beeld werd gemaakt in opdracht van het toenmalig gemeentebestuur.

Hiervoor werden beeldhouwer F. Vandewoude en architect V. Lichtert aangesteld. Hun namen staan onderaan in de sokkel gebeiteld.
Het monument werd plechtig ingehuldigd op 11 november 1951.

Het monument draagt de namen van de soldaten en burgers die gesneuveld zijn in beide wereldoorlogen.

Daarnaast zie je tegen de voorgevel van Villa Lucie ook een gedenkplaat met de namen van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog.

Klassieke gedenkzuil, werk van beeldhouwer A.Smet uit Berchem die zijn inspiratie vond in een justitiepaal die in 1904 was teruggevonden bij werken aan de toenmalige Dorpsstraat (nu de Bergstraat). Deze paal bevindt zich links van de Sint-Servaaskerk en draagt het wapenschild van de familie van Steelant, heren van Berg in de 18de eeuw. Het schild wordt gedragen door twee windhonden en wordt bekroond met een harnas en een hertenkop.

Het monument werd in 1920 geplaatst door aannemer Jules Sermeus uit Schaarbeek op de plek waar men veronderstelde dat vroeger de justitiepaal had gestaan. Bij de aanleg van de parking in 1970 werd het rechts van de kerk geplaatst. Het monument draagt de woorden ‘Bergh aan zijn roemrijke helden’ met de namen van zeven soldaten en één burger die gesneuveld zijn tijdens de eerste wereldoorlog, gevolgd door ‘Gevallen voor het Vaderland’.

Op 20 augustus viel het Duitse leger met zijn ‘Doodskop-Uhlanen’ Buken binnen.
Als gevolg hiervan stonden binnen enkele dagen de Sint-Antoniuskerk, pastorie, school en andere woningen in brand. Dit was een vergelding voor de vertraagde opmars van het Duitse offensief, maar ook een reactie op de valselijke betichting dat Bukenaars vanuit de kerktoren op de Duitsers zouden geschoten hebben. Op 26 augustus 1914 werd de toenmalige pater Sombroek, helper van pastoor De Clerck, samen met 10 andere dorpelingen, neergeschoten tegen de muur van de het kasteel de Muelenaere.

Op 8 mei 1988 werd tussen kerk en pastorie een licht gebogen gedenkmuur opgericht. Deze symboliseert de muur van het kasteel. De namen van al de Bukense gesneuvelden uit beide wereldoorlogen werden hierop aangebracht in marbrieten plaatjes, met centraal de grafplaten van pastoor De Clerck (gefusilleerd op 27 augustus 1914 nabij Kampenhout-Sas) en pater Sombroeck. Het initiatief tot oprichting van dit monument kwam van het feestcomité ‘Tria Secula Bukenholt’ oftewel ‘3 eeuwen Buken’, gesticht om de 300ste verjaardag van Buken te vieren.

Het monument tegenover de ingang van de Sint-Stefanuskerk van Nederokkerzeel werd geplaatst na 1918 ter nagedachtenis van de gesneuvelden.
Het monument is opgetrokken in blauwe hardsteen. Het is opgevat als een obelisk maar dan bovenaan bekroond met een kruisbeeld. Het geheel is met een sierketting omheind. De volgende drie namen van gesneuvelde soldaten staan op de drie zijdes vermeld: Eduardus Hermanus Verhoeven, Frederik Verbelen en Petrus Leopoldus Deboeck.

Op het monument staan onder andere het wapenschild van België en het opschrift: “Zij wilden wat was recht en wonnen wat zij wilden”. Deze tekst is een fragment van een gedicht, opgesteld door dichter Karel Lodewijck Ledeganck (1805-1847) en op muziek gezet door Peter Benoit (1834-1901) en vertaalt de eis van de Vlamingen tot rechtsherstel van het Nederlands. Na 1919 deed het Nederlands als gelijkgerechtigde met de Franse taal haar intrede in onder andere het parlement, de rechtbanken en het leger, terwijl er nieuwe taalwetten kwamen om ook in het lager en middelbaar onderwijs het gebruik van talen op meer rechtvaardige wijze te regelen.