Documentatiecentrum - Patrimonium

Locatie: Berg-Lelle

In 1154 was er voor eerst spraak van Lille, ook wel Lella (1313) geschreven, een plek op de splitsing van vroegere Romeinse trekwegen. In de Middeleeuwen lezen we van heer Jan en zijn broer Joost van Lille, dat zij als leenheren van hertog Jan III van Brabant mee ten strijde trokken tegen de koning van Frankrijk. In 1474 stichtte een afstammeling van de heren van Lille, met name Joanna Boote een kapelanie van Sint-Lambertus op haar kasteel te Lelle. En in deze contekst volgen we hier Greet Janssens (gids van Midden-Brabant) in haar thesis van april 1991.

Langsheen de Sint-Lambertusstraat trof men tot in het begin van de 20^ste eeuw een kapel aan, gewijd aan Sint-Lambertus. Zij was volgens een eenvoudige Romeinse bouwtrant gebouwd. Het bestond uit een rechthoekige beuk, gebouwd in grijze zandsteen met muren van 60 cm. dikte, onregelmatige bouwlagen met ongebeitelde blokstenen. Vier venstertjes van amper 30 cm. breedte zorgen voor heel weinig licht, maar met een klokkentoren die rond 1570 vermoedelijk werd toegevoegd, toen er een nieuwe klok werd aangekocht.

Het 14^de eeuws koor, ditmaal met kleine gotische ramen schijnt in de plaats te zijn gekomen van een vroeger halfcirkelvormig koortje. De binnenmuren waren versierd met muurschilderingen en uitgevoerd in baksteenkleur op een bruinachtige ondergrond. Dat de Sint-Lambertuskapel hoofdzakelijk gericht was op het kasteel van Lelle en de inwoners van enkele pachthoven eromheen, bracht met zich mee dat er tijdens de opeenvolgende eeuwen heel wat schenkingen werden gedaan en kenden haar hoog conjunctuur. Maar in 1787 werd de kapel getroffen door de bliksem en geraakte ze stilaan wegens te geringe middelen in verval. Een verval dat zich in 1851 verder doorzette totdat ze in de jaren 1920-30 ineenstortte als een kaartenhuisje. De plaats waar eens de kapel stond werd eind 20^ste eeuw verkaveld en is nu bebouwd met enkele huizen. De schaarse meubels kwamen in de parochiekerk van Berg terecht evenals de waardevolle triptiek van de Heilige Drievuldigheid afkomstig van Vlaamse Primitieven eind 15^de eeuw (met kenmerken van Rogier van der Weyden en Dieric Bouts).