Documentatiecentrum - Patrimonium

Wapenschild van Kampenhout 100 jaar

Het kunstig versierde wapenschild als herkenningsteken en als symbool ontstond ten tijde van de kruisvaarten en de riddertoernooien. Een typisch wapenschild bevatte uiteraard een schild en daarboven, ernaast en daaronder nog andere motieven als een helm, een banier, leeuwfiguren enz. Zo'n schild diende in de eerste plaats als teken van een feodale heer en ging dan over als symbool van zijn grondbezit. Eeuwen lang behielden gemeenten en grotere gebieden (graafschappen enz.) hun wapenschild en het is Koning Willem I die reeds in 1814 besliste dat de gemeenten hun wapen moesten officialiseren. Door een decreet van 1977 hernieuwd in 1994 werden de fusiegemeenten verplicht een wapen en een vlag te kiezen.
Groot-Kampenhout koos voor het motief van het voormalige Kampenhout. Dit is het motief dat reeds in 1909 werd bekrachtigd door een koninklijk besluit. Het schild van Kampenhout valt op door zijn blauwe achtergrond, een gouden keper, gouden blokmotieven en daarboven prijkend Onze-Lieve-Vrouw met het Jezuskind op de linkerarm en een scepter in haar rechterhand. Het kind Jezus draagt in de linkerhand de aardbol getooid met een kruis.
Maar was dit een origineel ontwerp? Nee, het is een ontlening aan het wapenschild van het geslacht de Fourneau de Cruquembourg - ofte Kruikenburg. Dit motief werd overgenomen in het zegel van de schepenen van Kampenhout in de 17de eeuw. De naam Kruikenburg is die van het kasteel dat de Heren van Ternat aldaar lieten bouwen in de veertiende eeuw. Zij waren meester over Ternat, Wambeek en Sint-Katharina-Lombeek. Het schild in het wapen van het huidige Ternat is precies hetzelfde als dat van Kampenhout!
Nog een verrassing, ook in het wapenschild van Ranst vinden we hetzelfde motief terug.
Dit betekent dat de Heren van Kruikenburg in de loop der eeuwen in het bezit kwamen van goederen in andere gemeenten en daar dan ook hun invloed konden doen gelden. Zo bleef het kasteel van Wilder en bijhorende gronden gedurende twee eeuwen in handen van de familie de Fourneau de Cruquembourg. Door huwelijken kwamen ze ook in het bezit van de kastelen van Opstal en van Ruisbeek. Deze familie verleende veel financiële steun aan de kerk en had veel zeggenschap op wereldlijk en kerkelijk vlak, toen beide nog nauw met elkaar verstrengeld waren.
Het archief van het goed Kruikenburg ging verloren tijdens het bombardement op Brussel in 1695, maar het archief van Kampenhout bevat gelukkig nog stukken over de familie en haar goederen. Het wapenschild van Kampenhout is een mooi bindteken tussen verleden, heden en toekomst.

Greet Janssens - Hubert Gulinck, december 2010

Bijkomende info: